Είναι ωφέλιμη η νηστεία;

Ανεξαρτήτως του τι πιστεύει κανείς και πως αντιλαμβάνεται το θείο η πρακτική της νηστείας περιλαμβάνεται σχεδόν σε όλες τις θρησκείες και δόγματα, όπως επίσης και στην αρχαία ημών θρησκεία του Δωδεκάθεου.
 Άλλωστε η πρακτική αυτή διεσώθη στη Ορθοδοξία μαζί με άλλες από τους Αρχαίους δρόμους των προγόνων μας και σιγά σιγά μέχρι τον έκτο-έβδομο αιώνα μ.Χ μετατράπηκε σε Ελληνορθοδοξία.

Σίγουρα μια πρακτική χιλιάδων ετών θα έχει πολύ σοβαρούς λόγους ύπαρξης αλλά προς το παρόν ας το δούμε από τη σύγχρονη σε εμάς σκοπιά αυτή της σύγχρονης ιατρικής.

Μην ξεχνάμε ότι μας περιμένει μια πορεία 40 ημερών νηστείας.Τι συμβαίνει διατροφικά με την νηστεία; Συμβάλλει το ίδιο η διατροφική αποτοξίνωση στην σωματική μας υγεία όσο και η ηθική αποτοξίνωση στην ψυχική μας ανάταση;

Ενεργειακά δεν φαίνεται να έχουμε διαφορές με την φυσιολογική μας διατροφή. Αν εξαιρέσουμε τις αυστηρές νηστείες (μόνο λαχανικά, όχι λάδι ) παρατηρείται μόνο μια μικρή διαφοροποίηση στα μακροστοιχεία της ενεργειακής πρόσληψης, δηλαδή κατά την νηστεία αυξάνεται η πρόσληψη ενέργειας που προέρχεται από υδατάνθρακες και μειώνεται αυτή που προέρχεται από λίπη και πρωτείνες.

Η μείωση του λίπους και ειδικά του κορεσμένου (που προέρχεται από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα κρέατα), πραγματικά μας αποτοξινώνει συμβάλλοντας στην βελτίωση της υγείας μας.

Ωστόσο, ιδιαίτερα την προσοχή μας θα πρέπει να την εστιάσουμε σε αυτούς που δεν τρώνε ψάρι, μειώνοντας έτσι την πρόσληψη στο διαιτολόγιό τους των περίφημων πλέον ω-3 λιπαρών οξέων, και πιο συγκεκριμένα του DHA και του EPA.

Τα δύο αυτά λιπαρά οξέα θεωρούνται απαραίτητα για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και της πνευματικής μας ανάπτυξης και η έλλειψή τους προκαλεί νευρικές διαταραχές και κατάθλιψη.Κανείς βέβαια δεν ισχυρίζεται πως τέτοια φαινόμενα συμβαίνουν σε αυτούς που νηστεύουν, ωστόσο δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε την πιθανότητα σε αυτούς που είτε νηστεύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα είτε/ και είχαν προ νηστείας χαμηλές προσλήψεις σε ω-3 λιπαρά οξέα.

Ποιο είναι το κύριο πλεονέκτημα της νηστείας;Το μεγάλο όμως διατροφικό πλεονέκτημα της νηστείας είναι η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών.

Έτσι, ενώ η μέση κατανάλωση φυτικών ινών στις αναπτυγμένες χώρες είναι 12-18 γραμ./ μέρα με RDA (μέση ημερήσια διαιτητική πρόσληψη) 30γραμ. τη μέρα παρατηρήθηκε ότι λόγω της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων λαχανικών και οσπρίων φτάνει τα 30-42 γραμ τη μέρα.

Είναι γνωστό πως οι φυτικές ίνες μειώνουν τα επίπεδα λιπιδίων και γλυκόζης στο αίμα, συμβάλλουν στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας και προφυλάσσουν από ορισμένες μορφές καρκίνου.Επίσης, με την αυξημένη κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, ακατέργαστων δημητριακών και λαδιού (κυρίως ελαιολάδου) θωρακίζουμε τον οργανισμό μας με καροτίνες (β-καροτίνη,λικοπίνη ), βιοφλαβονοειδή (κουερσιτίνη)και βιταμίνες που είναι γνωστά πλέον για την αντιοξειδωτική τους δράση και την τόνωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

Τι συμβαίνει με την έλλειψη διαφόρων θρεπτικών συστατικών που παρατηρούνται κατά τη νηστεία; Η μειωμένη πρόσληψη πρωτείνης δεν επηρεάζει το ισοζύγιο αζώτου του οργανισμού, ειδικά όταν γίνεται για μικρό χρονικό διάστημα. Η μη κατανάλωση κρέατος σχετίζεται με τη μειωμένη πρόσληψη σιδήρου.

Είναι γνωστό πως ο σίδηρος που υπάρχει στο φυτικό βασίλειο έχει χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα, δηλαδή απορροφάται σε μικρές ποσότητες, εξαιτίας ορισμένων συστατικών (π.χ φυτικό οξύ, τανίνες) που υπάρχουν στις τροφές αυτές. Δεν είναι όμως ο σίδηρος επίσης η βιταμίνη β-12 και το φυλλικό οξύ, δυο βιταμίνες που σχετίζονται με την ανάπτυξη των ερυθροκυττάρων, προσλαμβάνονται και αυτές σε μικρές ποσότητες γιατί κατά κύριο λόγο βρίσκονται στο ζωικό βασίλειο.

Έτσι, για τα τρία αυτά στοιχεία: σίδηρο, β12, φυλλικό οξύ, παρατηρούνται χαμηλές συγκεντρώσεις τους στο αίμα σε παρατεταμένη νηστεία. Συμπτώματα δεν εμφανίζονται απαραιτήτως αν δεν υπάρχει προ νηστείας μειωμένη πρόσληψή τους ή δεν έχουμε αυξημένες απώλειες σιδήρου κατά τη διάρκεια της νηστείας (π.χ αιμορραγίες, έμμηνος ρύση).

Συμπερασματικά, ειδικότερα για τις γυναίκες που νηστεύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και για να αποφευχθούν η εύκολη κόπωση, οι ζαλάδες και η αδυναμία, θα πρέπει να καταναλώνονται όσπρια, δημητριακά (συνήθως είναι εμπλουτισμένα με σίδηρο), ενώ πολύ καλή πηγή αποτελούν και τα θαλασσινά. Επίσης, θα πρέπει να αυξήσουμε την πρόσληψη βιταμίνης C που αυξάνει την απορρόφηση σιδήρου.

Συμπερασματικά πόσο ωφέλιμη ή επικίνδυνη είναι η νηστεία; Αναμφίβολα λοιπόν, η νηστεία όταν γίνεται για μικρό χρονικό διάστημα συμβάλλει πραγματικά στη σωματική μας αποτοξίνωση. Ιδιαίτερη προσοχή και τη γνώμη του ειδικού χρειαζόμαστε όταν νηστεύουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί στερούμε από τον οργανισμό μας ορισμένα δυσαναπλήρωτα θρεπτικά συστατικά που κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να είναι επικίνδυνα.